Коста Шахов од Охрид е една подзаборавена, но многу значајна личност од македонската национална историја. Тој е неодминлив деец во  македонската национална и културна историја кој е заслужен во неговата работа на полето на новинарството во втората половина на деветнаесеттиот век и првите две децении на дваесеттиот век.

Коста Шахов е првитот претседател на Младата македонска книжовна дружина, член на т.н „Македонски комитет“ од 1895 година, на чело со Трајко Китанчев, претходно член е на „Братскиоот сојуз“ и член на Македонското студентско друштво во Софија од 1890 година. По политичка ориентација тој е буржоаски либерал, член на Либералната партија – радослависти во Софија.

Тој се појавува како сопственик или како главен и одговорен уредник на 11 весници. Освен весникот „Македонија“(1888-1893), Коста Шахов ги издавал и весниците „Дневни Новини“(1890), „Странник“(1891), „Глас македонски“(1893-1898), „Борба за слобода на Македонија“ и Одринско(1899), „Балкански ек“ (1900), „Македонија“(1908-1912), „Балканска зора“(1912). Но, сто тоа не се исцрпува неговата новинарска дејност. Шахов, исто така, соработувал во многу други весници, како што се „Реформи“ (1899), Дебарски глас(1909), „Дебар“ (1905) и др., а, исто така, и во списанието Лоза „1892“.

Личноста и делото на публицистот и раскажувачот Коста Шахов, се типичен модел во проучувањето на развојни просеци, и состојби, на автори и дела на кои македонската наука се уште не им посветила соодветно внимание.

Целокупното дело на Шахов претставува посебно значајна алка на извонредно многу попречуваниот македонски национален развој. Не занемарувајќи ги претпоставките за недоволното внимание кон Шахов од страна на македонската наука, наспроти неговата извонредно значајна илога во македонскиот национален развој, потребно е натамошно проучување ко ќе се стреми кон синтеза на вредностите на Шахов на повеќе рамништа, но секогаш толкувани и вреднувани од позиција и со мерилата на неговото време.

Студијата „Коста Шахов Публицистика“ од Томе Груевски  се занимава пред се, со неговата новинарска и публицистичка дејност и неговиот придонес во македонското револуционерно дело што го започнале плеада македонски национални дејци како што се: Даме Груев, Гоце Делчев, Димитар Мирчев, Крсте Мисирков, Петар поп Арсов, Иван Хаџи Николов, Ѓорче Петров и други. Таа претставува само доследно оддолжување кон овој македонски неуморник од крајот на XIX и од почетокот на XX век, но и пополнување на една голема празнина за истражувачките и аналитичките интенции на македонската публицистика и литературна историја.

Станува збор за најактивниот македонски публицист од втората половина на XIX век и првите две децении на XX век. Се разбира, Коста Шахов со неговото журналистичко дело е рамо до рамо со Ј.Х. Константинов Џинот, со Рајко Жинзифоф, Димитар Василев Македонски, Стефан Јакимов Дедов, Арсениј Јовков и другите македонски дејци, публицисти и литературните раскажувачи од своето време.

Коста Шахов е книжевен деец и тоа е посебно поглавје во историјата на македонската литература од крајот на XIX век и првите две децении на XX век. Раскажувачкиот опус на писателот Коста Шахов опфаќа повеќе книги раскази: „Зугра“, „Стојан војвода“, „Албанска вдовица“, „Имам Али ефенди“, „ Несреќниот Стојко“ и „Миленко“,  „Не се трае“, „Кога народот ќе ја промени својата врховна власт“, „Тутракан“ и „Даноците“. Повеќето од овие наслови се објавени во весникот „Македонија“ од 1888 година во рубриката “ Раскази“, но подоцна Шахов во 1893 година ги објавил во Софија, како посебни книшки. Всушност тоа се вистински приказни од животот на македонскиот народ каде жигосуваат ропството и тиранијата на османлиите врз невиното македонско население.

Проследувајќи го развојот на македонската проза од почетокот на XIX  век, и низ споредбени интенции доаѓаме до современиците на Шахов од редот на македонските литературни творци:  Евтим Спространов, Атанас Раздолов, Христо Калчев, Васил Пасков, Никифор Попфилипов, Петар Стојков и уште некои други творци и на оваа “поприлично затемната епоха и развојна етапа од македонската литературна историја“. Натамошни доистражувања и синтези на овој план би биле интересен прилог кон задоцнетите но нужни дорекувања на македонската литературна наука.

Вреднувајќи го делото на овој знаменит „Еден македонец“ од аспект на времето во кое дејствувал Шахов, оваа студија настојува да ја покаже долготрајната и неотстаплива посветеност на Шахов на македонското прашање, односно на македонскиот колективен сон за слобода и самостојност.

Коста Шахов беше соборец со највидните револуционери и дејци на Внатрешната македонска револуционерна организација:  со Гоце Делчев, Даме Груев Петар Поп Арсов, Ѓорче Петров, Иван Хаџи Николов и др., а неговиот весник „Глас на македонски“ (1893)на почетокот беше и орган на Организацијата. Од анализите на текстовите во статиите објавувани во неговите весници, тој секогаш дозволува да провејуваат „македонистичките идеи, иако често од нив се оградува“. Шахов, секогаш е до гледиштата на политичкиот сепаратизам на угледните водачи на македонската револуционерна организација. Тој секогаш го брани автономнистичкиот принцип и и се застапува за „немешање  отстрана на македонското револуционерно дело“. Имено, Шахов го предложил Гоцета Делчев за член на Македонската револуционерна организација и ја организирал средбата со Иван Хаџи Николов во Софија.Тоа го прави со големо задоволство. Со тоа Шахов, можеби одиграл пресудна улога во развојот на македонското национално – ослободително дело, а самиот Коста станал нивен соучесник – соработник на македонската организација што биле формирана на 23 октомври 1893 година во Солун. Коста Шахов низ целиот творечки  работен век  е целосно посветен на македонската емиграција и решавањето на македонското прашање. Заедно со Шахов сите македонски револуционери  и национално – културно дејци го сонуваа сонот за „Самостојна Македонија“, „Независна Македонија“, „Автономна Македонија“.

Носител: Здружение на новинари на Република Македонија, Комисија за одбележување празници и манифестации и доделување награди и признанија.

ПРОГРАМА:

Носител: НУ “Центар за култура”; НУ Градска библиотека “Григор Прличев”; ООУ “Григор Прличев”; Завод и  музеј – Охрид и Комисијата за одбележување празници и манифестации и доделувања награди и признанија

ОПШТИНА ОХРИД ВЕ ПОКАНУВА НА ОДБЕЛЕЖУВАЊЕТО НА ЈУБИЛЕЈОТ: 115 ГОДИНИ ОД СМРТТА НА ГЕМИЏИЈАТА МАРКО БОШНАКОВ

27.02.2023 година (понеделник)

10.45

• • • • • • • • Полагање свежо цвеќе пред спомен-плочата на родната куќа на Марко Бошнаков;

Родна куќа на Марко Бошнаков

11.00

• • • • • • • • Историски час за гемиџијата, м-р Горан Митрески;
              • Културно-уметничка програма

Спомен-куќа на Христо Узунов

Носител: Комисијата за одбележување празници и манифестации и доделување награди и признанија.

Носител:  Завод и музеј – Охрид во сорабтока со Комисијата за одбележување празници и манифестации и доделување награди и признанија.

Носител: МАНУ, Историски архив П.Е Охрид,  Завод и музеј – Охрид во соработка со Комисијата за одбележување празници и манифестации и доделување награди и признанија

Носител: Завод и музеј – Охрид во соработка со Комисијата за одбележување празници и манифестации и доделување награди и признанија.

Носител: Друштво на писатели на РСМ; НУ Библиотека „Григор Прличев“ и Комисијата за одбележување празници и манифестации и доделувања награди и признанија

Носител: ОМУ „Методиј Патаче“ во соработка со Комисијата за одбележување празници и манифестации и доделување награди и признанија.

35. ПОЕТСКА НОЌ ВО ВЕЛЕСТОВО

ПОСТЕРОТ ЗА ГОДИНЕШНОТО ЈУБИЛЕЈНО ИЗДАНИЕ НА ПОЕТСКА НОЌ ВО ВЕЛЕСТОВО Е ПОСВЕТЕН НА ВРАЌАЊЕТО НА ЕВРОПСКИОТ ЕЛЕН НА ГАЛИЧИЦА

Програма

Поврзани вести:

Jubilarno izdanje festivala Pesnička noć u Velestovu

Петок, 18.08.2023. Локација: Велестово

• 21:00 часот: Свечено отворање:

– САМОДИВИ (панорама на македонската поезија пишувана од жени, од преродбата до денес) ‒ Поетско читање и промоција на книгата.

Учесници: Весна Ацевска, Виолета Танчева-Златева, Лидија Димковска, Снежана Стојчевска, Делвина Крлуку, Љубица Шопова, Сузана Мицева, Павлина Атанасова и Марија Велинова.

– Интернационално поетско читање

Учесници: Феликс Шилер (Германија), Албан Туфа (Албанија) и Шпетим Селмани (Косово).

• 22:30 часот: Ликовна изложба: Тони Попов

Локација: Тремот на црквата „Успение на Пресвета Богородица“ во с. Велестово.

Сабота, 19.08.2023. Локација: Конгресен центар на УКИМ во Охрид, покрај Охридското Езеро

• 17:00 часот: Ново раѓање на зборот – антологија на македонската млада поезија, избрале и уредиле Весна Мојсова-Чепишевска и Иван Антоновски. Промоција на книгата и поетско читањеПромоција на книгата и поетско читање во соработка со Меѓународниот семинар за македонски јазик, литература и култура.

Поети учесници: Ивана Јовановска, Андреј Медиќ Лазаревски, Марија Велинова, Исток Ј. Улчар, Павлина Атанасова, Макрина Јорданова, Емануела Ковачевска Китановска, Јована Стаматовска.

• 18:00 ч.: Поезија – Залез: Интернационално поетско читање во соработка со Меѓународниот семинар за македонски јазик, литература и култура.

Учесници: Феликс Шилер (Германија), Албан Туфа (Албанија), Шпетим Селмани (Косово), Марија Костиќ (Србија), Весна Ацевска, Виолета Танчева-Златева, Снежана Стојчевска, Сузана Мицева, Љубица Шопова и Делвина Крлуку од Македонија.

Недела, 20.08.2023. Локација: Охрид

• 11:00 до 13:00 часот: Локација: Гимназија „Св.Климент Охридски“, Охрид.

OH READ #2 Работилница за креативно пишување и дијалог преку преведување поезија, наменета за млади.

Учесници: Ученици од охридската гимназија „Св. Климент Охридски“ и други млади луѓе, млади поети, писатели и/или преведувачи.

Поети: Албан Туфа (Албанија), Шпетим Селмани (Косово), Марија Костиќ (Србија) и Павлина Атанасова (Македонија). Сите други поети се добредојдени да се приклучат.

• 18:00 ч: Локација: кафе и бар ШИЛА, Охрид

OH READ #2 Интернационално поетско читање (I): Павлина Атанасова (Македонија), Албан Туфа (Албанија), Шпетим Селмани (Косово) и Марија Костиќ (Србија)

19:00 ч: Дебата за важноста на литературните преводи со учесниците и публиката.

Интернационално поетско читање (II): Феликс Шилер (Германија), Перица Сарџоски (Македонија) и Андреј Медиќ Лазаревски (Македонија).

САМОДИВИ: Весна Ацевска, Виолета Танчева-Златева, Снежана Стојчевска, Делвина Крлуку, Љубица Шопова, Сузана Мицева и Марија Велинова.

Спонзори: Општина Охрид, РЕАД, Министерство за култура, Комерцијална банка, Пелистерка, Пупе компани,

Помагатели: Меѓународниот семинар за македонски јазик, литература и култура, ПНВ Публикации, кафе и бар „Шила“,  ОСУ „Св. Климент Охридски“, ресторан „Домаќинска куќа“, пицерија „Немо“, апартмани „Немо делукс“, црквата „Успение на Пресвета Богородица“ во с. Велестово.

Медиумски покровители: Охрид њуз и Култура Бета.

Носител: Здружение “Поетска ноќ Велестово”, Комисија за одбележување празници и манифестации и доделувања  награди и признанија.